Twee wandelaars in een groene weide met een hoge mergelwand op de achtergrond.

Groeves ontstaan uit kalkwinning

Het gele goud is dichterbij dan ooit in deze groeves

Het Zuid-Limburgse krijtlandschap zit vol bodemschatten waar de mens al vanaf het prille begin dankbaar gebruik van heeft gemaakt. Zo zijn de groeves ontstaan zoals je ze nu verspreid in de regio terugvindt.

6 groeves die je niet mag missen

Zo’n 6000 jaar geleden legden onze vroege voorouders al vuursteenmijnen aan in Rijckholt en Valkenburg. De Romeinen ontdekten Kunradersteen als perfecte bouwsteen voor badhuizen en hun beroemde snelwegen. Voor de Limburgse mergel ging men in de middeleeuwen zelfs ondergronds. Blokbrekers creëerden eindeloze gangenstelsels en dagbouwgroeves voor de bouw van kerken, kastelen en boerderijen.

meerdere personen met helm krijgen rondleiding bij de Kunradersteengroeve in Kunrade
1

Kunradersteen- groeve

De Kunradersteengroeve was oorspronkelijk in gebruik van 1902 tot 1970, maar omdat de vraag naar Kunradersteen groot is, wordt deze sinds 2012 weer gewonnen uit de groeve. Elke zaterdagmiddag is de groeve open voor bezoekers, zodat je kunt zien hoe deze dagbouwsteengroeve, uniek voor Nederland, eruitziet.

Bovenaanzicht op groeve 't Rooth bij cadier en keer
2

Groeve ‘t Rooth

Groeve ’t Rooth is te bewonderen vanaf een afstandje of te bezoeken via een exclusieve excursie van Stichting het Limburgs Landschap. De warme zuidhellingen zijn er begroeid met geurige bomen, de noordhellingen zijn een unieke groeiplaats voor varens. Een idyllisch plaatje, midden in het Zuid-Limburgse landschap.

Heimansgroeve Met Wandelaar kijkend op infobord
3

Heimansgroeve

Wandelaars staan bij de Heimansgroeve voor één van de grootste geologische schatten van Zuid-Limburg en misschien wel van heel Nederland. Dit is de enige plek in Nederland waar gesteente uit het Carboon aan de oppervlakte komt. Je kijkt via de fossiele afdrukken in deze groeve recht de prehistorie in!

Strooberggroeve Bij Bemelerberg met wandelaar

Wist je dat?

Er helemaal geen mergel in Zuid-Limburg is. ‘Echte’ mergel bevat klei en Limburgse mergel bestaat voor 98% uit kalk en er zit geen klei of zand in. Sinds jaar en dag wordt de Limburgse kalksteen mergel genoemd. De geologisch foutieve term is zo verweven in de cultuurhistorie dat we hem handhaven, waar het anders onduidelijk zou worden.

Uitkijkplatform Encigroeve Groen Waterplas Uitkijktoren met 3 personen Maastricht
4

ENCI-groeve

De ENCI-groeve is nog steeds volop in ontwikkeling. Bezoekers zagen er lang bedrijvigheid, maar in 2018 kwam er een einde aan een periode van honderd jaar mergelwinning. Nu kun je er daarom des te beter genieten van alle natuurontwikkeling en het uitzichtplateau, vanaf waar je een grandioos uitzicht hebt over Maastricht.

kudde geiten in de Curfsgroeve bij Meerssen
5

Curfsgroeve

Midden in de hellingbussen tussen Berg en Meerssen vind je de Curfsgroeve, waar ruim zeventig jaar werd gezwoegd om mergel te delven. Via een wandelpad en een trap van dertig meter hoog kun je zelf uitkijken over de hoge steilwanden en diepe groevebodem, waar de natuur vrij spel heeft. Je kijkt er bovendien de kudde Nederlandse landgeiten in de ogen, die de struikvorming met hun gegraas binnen de perken houden.

twee wandelaars bij groeve blom Berg en terblijt
6

Groeve Blom

In Groeve Blom werd vanaf midden jaren vijftig van de vorige eeuw zand, kiezel en mergel werden gewonnen. Steile hellingen van mergelrotsen worden afgewisseld met bloemrijke vlakkere delen. In een diep gat is een grote plas ontstaan en door de hele groeve liggen kleine, regelmatig droogvallende poeltjes. 

Een interpretatie van de Cannerberg in de prehistorie

300 miljoen jaar terug in de tijd

De fossielen in de Heimansgroeve brengen je terug in de tijd. Wat gebeurde er allemaal in prehistorisch Zuid-Limburg? 

Kijkje in het natuurhistorisch museum met allerlei stenen in vitrines.

Tip: Museum Valkenburg

Een museum waar je de Zuid-Limburgse kunst en historie nog beter kunt beleven, van oertijd tot het ontstaan van toerisme in Valkenburg. Je ontdekt het allemaal in het Museum van Valkenburg. Maak kennis met kunstenaars van Zuid-Limburgse bodem en laat je betoveren door de bijzondere geschiedenis van het gele goud van Zuid-Limburg.

Lees verder

Nog meer bijzonder erfgoed

In Zuid-Limburg zijn veel gebouwen en monumenten opgetrokken uit mergel. Het krijtland zit vol bodemschatten waar de mens al vanaf het prille begin dankbaar gebruik van maakt. Ontdek het zelf!

Wandelaar vanaf de rug op de voorgrond, wandelend richting een hoge wand met mergel

Steengoede wandel- en fietsroutes

Ga op reis door de geologische periode van het Krijt. Laat je meevoeren langs prachtige kalkwanden, dagbouwgroeves en ontdek het ondergrondse mysterie van Zuid-Limburg.

⟶ Blog van Natuurmonumenten
Logo Visit Zuid-Limburg Twee vrouwelijke boswachters maken een selfie in het bos

Op pad door de groeve naar de Oehoevallei

De ENCI-groeve is aan de zuidkant geopend voor publiek. Boswachter José neemt je mee naar dit onwerkelijke stukje Nederland. Waar ooit het geluid te horen was van de winning van mergel, hoor je nu de stilte van de natuur en de bijzondere dieren die hier leven, zoals de oehoe! 

Ga je mee op pad?

Het bijzondere verhaal van Zuid-Limburg

Zuid-Limburg is één van de weinige regio’s ter wereld waar de geologische periode ‘het Krijt’ op diverse manieren aan de oppervlakte treedt. Je komt krijt, mergel en kalk overal tegen, boven- en ondergronds. Naast de 'Kalk, het gele goud' zijn er nog drie bijzondere verhalen over de geologische periode te vertellen.

Wijngaard met bomen en heuvels op de achtergrond.

Smaakvolle mix van krijt en löss

Zuid-Limburg heeft de meest vruchtbare en oudste bodem van Nederland. Maar wat maakt deze bodem nu uniek?

Groepje kinderen vanaf de achterkant en een meneer die uitleg geeft in de grotten.

Ontdek de mysterieuze mergelgrotten

In de Zuid-Limburgse mergelgroeven valt van alles te beleven voor jong en oud. Tijdens een bezoekje aan de grotten in Limburg kom je alles te weten over het unieke DNA.

Helderblauw water in een groeve omringd door steen.

De subtropische Krijtzee

Stap 70 miljoen jaar terug in de tijd en ontdek hoe de subtropische krijtzee het Zuid-Limburgse heuvellandschap heeft bepaald.