Zuid-Limburg in de Prehistorie

Home
Te doen
Limburgse historie
Zuid-Limburg in de Prehistorie

Zo’n 7000 duizend jaar geleden vond er een revolutie plaats in het menselijk bestaan. Nomaden veranderden in boeren en Zuid-Limburg is de eerste regio van Europa waarin dit plaatsvond. Het waren de bandkeramiekers, vernuftige prehistorische boeren, die de vruchtbare Maasvallei tussen Beek en Maastricht uitkozen om hun agrarische bestaan op te bouwen. Archeologen ontdekten de oude boerderijen en resten van het typische aardewerk, maar de plotselinge verdwijning van de bandkeramiekers is een mysterie tot op de dag van vandaag.

Het leven van de bandkeramieker

Rond 5250 voor Christus ontdekten de bandkeramiekers de vruchtbare regio tussen het huidige Maastricht en Sittard als hun nieuwe, ideale woonplaats. Hier bouwden ze hun agrarische nederzettingen. Archeologen, zowel regionaal als internationaal, al bijna een eeuw lang in de ban van de sporen die de bandkeramiekers achterlieten in deze regio. Zij delen hun boeiende ontdekkingen met jou in verschillende musea.

Zo’n vierhonderd jaar lang woonden de bandkeramiekers in Zuid-Limburg. Dankzij de vruchtbare landbouwgrond en het warme en vochtige weer groeien hun gewassen hier goed. Ze verbouwden oeroude graansoorten, zoals tarwe, emmer en eenkoorn. Ook hielden ze schapen, runderen, varkens en geiten. Door de groei van de bevolking kwamen er steeds meer nederzettingen. Bij zo’n nederzetting moet je denken aan een aantal boerderijen in een open boslandschap, waar per gebouw zo’n zes tot acht mensen leefden.

De dood van de bandkeramieker

In de omgeving van Elsloo zijn veel opgravingen gedaan uit de tijd van de bandkeramiekers. Uniek in Nederland is de opgraving van een groot grafveld met wel 113 prehistorische graven. Dit grafveld vertelt ons dat de bandkeramiekers een religieus karakter hadden, want de overledenen werden gecremeerd of begraven met grafgiften. Vrouwen kregen vaak aardewerk of een maalsteen mee, terwijl mannen begraven werden met hun dissel, pijlpunten of vuurstenen mesjes.

Na 4900 voor Christus is er een plotseling ontbreken van deze sporen, ook niet van opvolgende culturen. Tot op de dag van vandaag is het een mysterie wat er is gebeurd met de Zuid-Limburgse bandkeramiekers.

Waar vind je prehistorisch Zuid-Limburg ?

Prehistorische Vuursteenmijn Rijckholt

Verborgen in het Savelsbos liggen de unieke, prehistorische vuursteenmijnen. Zo’n 6000 jaar geleden groeven mensen hier naar vuursteen om er vervolgens gebruiksvoorwerpen en pijlpunten van te maken. Vuursteen was een ideale grondstof, het splijt gemakkelijk en heeft scherpe breukranden. In eerste instantie groef men kuilen om naar vuursteen te zoeken, later ging men ook diep de grond in. Zo ontstond een uitgebreid complex van ondergrondse schachten en mijngangen. In de bezoekersgang kunnen bezoekers een kijkje nemen in de mijn en vertelt de gids over deze getuige van lang vervlogen tijden.

Lees meer

Museum voor Grafcultuur

Museum voor Grafcultuur, 6000 jaar bijzonder begraven

In 2017 is het voormalige Archeologiemuseum Stein compleet vernieuwd. Als Museum voor Grafcultuur besteedt het vanaf augustus 2017 aandacht aan de vele en gevarieerde manieren waarop de mensen omgaan met dood en begraven door de eeuwen heen.

Deze onderwerpen worden geïllustreerd met archeologische voorwerpen die in graven uit verschillende perioden zijn gevonden. De meesten komen uit Stein en omgeving. Veel ervan zijn in het begin van de vorige eeuw verzameld door dokter Beckers en Pater Munsters en andere zijn aan het museum geschonken door medewerkers en particulieren.

Lees meer

Streekmuseum De Schippersbeurs in Elsloo

Wil je zien hoe wij onze voorouders ontdekt hebben? De kleine, maar zeer exclusieve prehistorische collectie van het Streekmuseum De Schipperssbeurs neemt je aan de hand van oeroude voorwerpen mee naar de leefwereld van de eerste Limburgers. De bandkeramiekers hebben een speciaal plekje in het streekmuseum van Elsloo, maar de rest van de collectie is een ook een bezoekje waard vanwege de aandacht voor de Romeinse tijd en het regionale mijnverleden.

Lees meer

De Domijnen

Museum De Domijnen (voorheen Museum het Domein) heeft een flinke collectie Bandkeramische vondsten die de afgelopen decennia bij opgravingen in Sittard en Geleen zijn gedaan

Lees meer

Meer over de geschiedenis van Zuid-Limburg

In het gebied ten zuidwesten van de Sittardse schouwburg heeft in de Bandkeramische tijd een flink dorp gelegen. In 1953 vond langs de Mgr. Claessenstraat een grote opgraving plaats, die onder leiding stond van professor Modderman. Dit was de eerste grootschalige Bandkeramiek-opgraving in Nederland. Er werden 48 Bandkeramische boerderijen gevonden en grote hoeveelheden aardewerk en vuursteen. In het jaar 2000 werden tijdens nieuwe opgravingen nog meer huizen, aardewerk, vuursteen en disselbijlen gevonden.

Deel deze pagina met je familie en vrienden

Oerboeren in de Prehistorie

Het leven van de bandkeramieker

De dood van de bandkeramieker

Waar vind je prehistorisch Zuid-Limburg ?

Prehistorische Vuursteenmijn Rijckholt

Museum voor Grafcultuur

Streekmuseum De Schippersbeurs in Elsloo

De Domijnen

Meer over de geschiedenis van Zuid-Limburg

Romeinen

Middeleeuwen

Mijnverleden

Bevrijding

Leuk dat je inspiratie komt opdoen

Wil je Zuid-Limburg optimaal ontdekken? Ga dan akkoord met alle cookies.

Functionele cookies

Analytische cookies

Marketing cookies

Keuze personalisatie