Vuursteen in Zuid-Limburg

Dé basisgrondstof om te overleven in de prehistorie

Zuid-Limburg huisvest niet alleen één van de meest vruchtbare grondsoorten ter wereld, maar ook vuursteen; op diamant na, een van de hardste materialen die je in de natuur kunt tegenkomen. Stap in de wereld van vuursteen, een uniek materiaal dat al sinds de prehistorie door de mens wordt gebruikt. 

Het ontstaan van vuursteen

Vuursteen ontstaat in kalksteen, dat zo’n 70 miljoen jaar geleden werd gevormd op de bodem van de toenmalige Krijtzee. Hierin zwommen gigantische hoeveelheden plankton. Plankton heeft een hard skelet en als het sterft, zinkt het naar de bodem. Daar stapelde het zich op tot een wel 200 meter dikke laag kalksteen. Tussen die lagen kalksteen vinden we vuursteen.  

Voor het ontstaan van vuursteen waren drie soorten leven in zee nodig. Eén was het plankton dat de kalksteen vormt. Dan waren er kreeften die in het nog losse slib op de zeebodem gangetjes groeven op zoek naar voedsel. Als derde waren er sponzen die een hard kiezelskeletje hadden. Deze skeletjes losten op in het zeewater en werden als vuursteen afgezet in de gegraven kanalen. 

Wandel langs vuursteen

In het Savelsbos liggen Nederlands oudste sporen van het winnen van vuursteen uit ondergrondse mijnen. In 5 kilometer wandel je langs de belangrijkste plekken waar al die jaren geleden vuursteen werd gewonnen.

Bestel in de webshop

Langs Vuursteen in het Savelsbos

Stap in de wereld van vuursteen, een uniek materiaal dat al sinds de prehistorie door de mens wordt gebruikt. Deze vuursteenwandeling van ca. 5 kilometer leidt je door het diepe Maasdal naar het bijna 100 meter hoger gelegen plateau.

Vuursteenmijnen: toen en nu

In heel Zuid-Limburg vond vuursteenwinning plaats op tientallen locaties waarvan de vuursteenmijn uit de prehistorie in Rijckholt de grootste was met minstens tweeduizend mijnschachten. Waarschijnlijk heeft dit in totaal zo’n twintig ton vuursteen opgeleverd. Genoeg voor miljoenen gebruiksvoorwerpen, die tot op honderden kilometers afstand in Duitsland en Frankrijk zijn verhandeld en gebruikt. Vuursteenwinning vindt tegenwoordig plaats in twee groeven nabij Maastricht: de groeve van de ENCI en groeve 't Rooth

Prehistorische Vuursteenmijn Rijckholt

Verborgen in het Savelsbos bewonder je een archeologisch monument van wereldformaat. Hier ligt een van de grootste ondergrondse vuursteenmijnen ter wereld! Zo’n zesduizend jaar geleden groeven mensen hier naar vuursteen om er vervolgens gebruiksvoorwerpen en pijlpunten van te maken.

Vuursteenmijnen Valkenburg

In Valkenburg ligt één van de oudste archeologische rijksmonumenten van Nederland: de deels zichtbare restanten van zeven prehistorische vuursteenmijnen. Hier zochten Nederlands mijnbouwers uit de prehistorie in metersdiepe mijnen naar vuursteen.

Ga op prehistorische schattenjacht met de leukste routes!

Ontdek de prehistorische schatten van Zuid-Limburg te voet of per fiets. Het zal onderweg vanzelf duidelijk worden waarom de oerboeren kozen voor deze vruchtbare regio. De routes nemen je mee 5000 BC en vertellen het verhaal van onze voorouders. Ga je mee op zoek naar eeuwenoude sporen?

Vuursteen als fundament voor vandaag

Joep Orbons neemt je mee terug naar de tijd dat de Oerboeren zich vestigden in Zuid-Limburg en met de vuursteen figuurlijk het fundament voor vandaag hebben gevormd.

Reis terug in de tijd met het audioverhaal over:

Aan de rand van het Savelsbos ligt een plek waar de prehistorie nergens zo dichtbij voelt. De prehistorische vuursteenmijn in Rijckholt laat sporen zien van de oudste vorm van mijnbouw.

Ontdek het gebied door de ogen van een kunstenaar

Kunstenaar Sjef Hutschemakers was amateurarcheoloog en vond regelmatig vuurstenen artefacten o.a. rondom Banholt en Sint Geertruid. Stap in zijn voetsporen en ontdek het ‘Heuvelland door de ogen van een kunstenaar’ tijdens de fietsroute van 35 kilometer.

Nog verder de diepte in!