Millen is een klein, maar historisch niet onbelangrijk kerkdorpje in de gemeente Selfkant (Duitsland), aan de grens bij Nieuwstadt en Sittard. Millen heeft zelf een rijk verleden, maar het heeft ook voor Nederland een eigen rol
gespeeld in de geschiedenis.
Dat laatste geldt ook voor de streek en de gemeente waar dit meest westelijke dorp van Duitsland deel van uitmaakt. De Roode Beek die nu langs Millen stroomt, maar historisch gezien dwars door het dorp heen kabbelde, vormt sinds 1815 een staatsgrens.
Millen werd na de nederlaag van Napoleon gesplitst, waardoor het dorp en zijn kasteel sindsdien van elkaar zijn gescheiden. Op 29 april 1949 werd Selfkant, en dus ook Millen, door Nederland geannexeerd.
Deze Nederlandse periode duurde tot 1 augustus 1963, toen Selfkant weer aan Duitsland werd overgedragen. Aan de rechteroever van de Roode Beek ligt een bijzondere kerk, waarvan vooral het interieur zeer waardevol is.
Deze Sint-Nicolaaskerk was oorspronkelijk een vroegromaans zaalkerkje gebouwd met maaskeien en is gewijd aan Sint-Nicolaas. De kerk behoorde vroeger tot het oude Kasteel Millen, waarvan nu alleen nog een ruïne van de kasteeltoren over is.
De kerk van Sint-Nicolaas is een van de meest waardevolle gebouwen in de regio op het gebied van kunstgeschiedenis. Het is uniek omdat het ondanks meerdere aanpassingen grotendeels onveranderd van vorm is gebleven. Het koor en de apsis dateren van rond het jaar 1000.
Tegenwoordig is de buitenkant van de kerk overwegend romaans, terwijl het interieur wordt gekenmerkt door uitgebreid stucwerk op de muren en plafonds, voornamelijk uit de 17e eeuw. Vanwege de relikwieën van St. Quirinus, die ook de naamgenoot is, verschijnt Millen al in 1126 als een bedevaartsoord.
Het nieuwe kasteel Millen is in de zeventiende eeuw zo’n honderd meter van het oude kasteel gebouwd. Het nieuwe kasteel is niet te bezichtigen, maar vanaf de weg te zien. De ruïne van het oude kasteel is vooral 's winters gedeeltelijk te zien.
