Basiliek van St. Servaas

De Sint-Servaasbasiliek is een kerkgebouw in het historische centrum van Maastricht, gelegen tussen drie pleinen: het Vrijthof, het Keizer Karelplein en het Henric van Veldekeplein.

Servaas is weer thuis, in zijn schatkamer in Maastricht

Vanaf zaterdag 27 april is de middeleeuwse reliekbuste van de heilige Servatius na ruim 1,5 weer voor het publiek te zien in de schatkamer van de Sint-Servaasbasiliek in Maastricht. De reliekbuste, een Borstbeeld, heeft een grote restauratie ondergaan en schittert weer als vanouds.

Speciaal voor het Borstbeeld is ook een nieuwe vitrine gebouwd waardoor het van alle kanten is te bewonderen. Het Borstbeeld behoort tot de top van de middeleeuwse objecten in Nederland en Europa.

Restauratie

De middeleeuwse buste met de schedel van Servatius uit de vierde eeuw is uitgebreid onderzocht, geconserveerd en gerestaureerd door een internationaal team van restauratoren onder leiding van SRAL Stichting Restauratie Atelier Limburg.

Het was een complexe operatie die tot in detail was voorbereid. Het beeld is eerst met röntgenapparatuur van het Rijksmuseum in Amsterdam gescand. Vervolgens zijn de diverse onderdelen van het edelmetaal geanalyseerd. Op basis van de uitkomst van het onderzoek is de restauratie uitgevoerd.

Zo zijn bijvoorbeeld de ontbrekende onderdelen gerestaureerd en ook de verkleurde vernislaag op het gelaat is geconserveerd. Het Borstbeeld, dat sinds de jaren ‘50 niet meer is behandeld, onderging tevens een minutieus reinigingsproces waarbij geen schurende middelen zijn gebruikt.

Verder zijn ‘de kwastjes’ van de mijter van Servaas, die in de loop van vele jaren slijtplekken hebben veroorzaakt, voorzien van onzichtbare beschermhulzen om schade in de toekomst te voorkomen.

1000 jaar Schatkamer

De kerkschat van de Sint-Servaasbasiliek bevindt zich al 1000 jaar in de romaanse dubbel-kapel. Vroeger werden de relieken vanaf de galerij tussen de twee torens aan de mensen op het Vrijthof getoond. Tegenwoordig is de schatkamer voor het publiek toegankelijk.

De omvangrijke collectie begint al in de vierde eeuw met de komst van Sint Servaas naar Maastricht. De collectie heilige relieken in diverse houders is sindsdien uitgebreid met bijzondere devotionalia, liturgische objecten en andere kunstwerken waardoor een

schatkamer noodzakelijk was.

De conservering van het Borstbeeld maakt onderdeel uit van een gefaseerde conservering van de gehele collectie Beschermde Verzameling van de Sint-Servaasbasiliek in Maastricht. Met steun van giften van particulieren, fondsen en sponsoren wordt hieraan gewerkt.

De Sint-Servaasbasiliek (een ANBI) heeft financiële steun hard nodig om de eeuwenoude monumentale basiliek en de Beschermde Verzameling te onderhouden. Particulieren kunnen met een ANBI-gift belastingvoordeel genieten.

Pelgrimage

Het bijzondere Borstbeeld, een devotie-object, dat voor een deel dateert uit 1403 is al eeuwen-lang voorwerp van verering door pelgrims uit alle windstreken.

Zij bezoeken nog steeds het oorspronkelijke graf van Servaas in de crypte en de Noodkist met het gebeente van de Maastrichter stadspatroon. Met de terugkeer van het gerestaureerde borstbeeld is Servaas

nu weer ‘helemaal thuis’.

Het Borstbeeld van Sint Servaas speelt ook een belangrijke rol in het Maastrichts immaterieel erfgoed: als een van de vier stadsdevoties wordt het elk jaar op de zondag na Sint-Servaasdag door leden van het Gilde van Sint Servaas in de Maastrichter Stadsprocessie meegedragen. Dit zal voor het eerst weer gebeuren op zondag 19 mei.

Ook tijdens de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart gebeurt dit. De eerstvolgende Heiligdomsvaart Maastricht wordt in september 2024 feestelijk geopend en zal duren tot zomer 2025.