Schaesberg

Schaesberg (Limburgs: D'r Sjeet) is een dorpskern en voormalige gemeente in Nederlands-Limburg, die in 1982 is samengevoegd met Nieuwenhagen en Ubach over Worms (Waubach en Rimburg) tot de gemeente Landgraaf.

Op het grondgebied van de voormalige gemeente Schaesberg liggen twee 17e-eeuwse kerken, enkele kapelletjes en de ruïnes van het Kasteel Schaesberg, dat qua bouwstijl (Maaslandse renaissance) in zijn hoogtijdagen enigszins leek op Kasteel Hoensbroek.

De 17e-eeuwse Leenderkapel is een centrum van Mariaverering; in de 18e eeuw zouden de bokkenrijdersbenden er bijeengekomen zijn. Vermeldenswaard is ook de mijnkolonie Leenhof (1914-1918), in de voor Nederland unieke Lotharingse stijl. Begin 20e eeuw vestigden zich twee grote kolenmijnen in Schaesberg: de particuliere Oranje-Nassau II en de Staatsmijn Wilhelmina.

Voor het vervoer van steenkool (en later ook van personen) werd in 1934 een baanvak van Schaesberg over Kerkrade-Centrum naar Simpelveld in gebruik genomen. De kosten voor dit treintraject waren dermate hoog dat de lijn de bijnaam 'Miljoenenlijntje' kreeg. Frans Erens (1857-1935), een schrijver van de Beweging van Tachtig, beschreef zijn jeugd in Schaesberg in Vervlogen jaren (1938).

De expressionistische schilder en graficus Aad de Haas (1920-1972) woonde en werkte de laatste twintig jaar van zijn leven in Kasteel Strijthagen. Toeristische attracties zijn: het popfestival Pinkpop (met Pinksteren) en een skibaan op een voormalige steenberg, die is ontstaan als gevolg van de winning van steenkool.