Merkelbeek

Het gebied rondom het dorp Merkelbeek is al lang bewoond. Langs de beek zijn vondsten uit de Steentijd bekend. De weg Coriovallum-Xanten (via Tuddern) liep hier en kruiste bij de terp en de beek de weg van Vaesrade (Romeinse villa) naar Schinveld (Romeins kamp). Dit kruispunt lag op een halve dagmars op de route Heerlen-Tuddern: een mooie rustplek!

De naam Merkelbeek is afkomstig van de 2 woorden Merkila (markt of afgebakend gebied) en backi (beek), waarmee de Merkelbeker beek mee bedoeld is. Op een terp in Onderste Merkelbeek (het oudste deel van het dorp Merkelbeek) werd later ook de Clemenskerk gebouwd en ontstond de kern van het dorp Merkelbeek. Na de bouw van een nieuwe parochiekerk in 1887 op de grens van Merkelbeek en Dovergenout (de gehuchten Haag, Hout en Douvet verplaatst zich ook het centrum van het dorp. De gemeentegrens met Brunssum werd gevormd door de meanderende Merkelbeker beek. Toen de beek overkluisd en enigszins verplaatst werd, ontstond een onbegrijpelijke en niet meer zichtbare gemeentegrens, waardoor verschillende buren of overburen tot een andere gemeente behoorden. Op 1 januari 1982 kwam in deze vreemde situatie een oplossing. De gemeente Merkelbeek werd bij de nieuwe gemeente Onderbanken gevoegd, terwijl Oud-Merkelbeek bij de gemeente Brunssum werd gevoegd.